Pjesa e pare
Qarku i Gjirokastres
dhe pasurite natyrore
Qarku
i Gjirokastres qe perfshin edhe Tepelenen dhe Permetin numeron 150
monumenteve natyrore të gjallë dhe jo të gjallë. Rreth 4200 ha e sipërfaqes
gëzon statusin si Park Kombëtar, 7060 ha gëzon statusin si rezervat shkencor
dhe 13500 ha janë zonë peisazhore e mbrojtur. Pyjet dhe kullotat, të
kombinuara së bashku mbulojnë 64% të tokës në kete qark. Kullotat janë të
paçmueshme si një burim ushqimi për blegtorinë dhe gjithashtu për rreth 120
llojet e bimëve medicinale të qarkut. Shumica e zonës pyjore gjendet në
bashkinë e Përmetit, që përmban edhe pjesën më të madhe të pyjeve malore
ndjekur nga Bashkia e Gjirokastrës. Varietetet e faunës në Gjirokastër
janë po aq të shumta sa edhe ekzotike. Pothuajse gjysma e gjitarëve mund të
gjenden në rajon (31 nga 65), si dhe një numër i llojeve të lakuriqëve të natës
që strehohen në shpella. Për sa i përket zogjve, 93 nga 320 specje që ka vendi,
dihet se banojnë në qark. Lugina e lumit Drinos dhe lumi Vjosës veprojnë si një
rrugë e rëndësishme migrimi, veçanërisht për specjet globalisht të kërcënuara
të quajtura Sokoli i kuqërrëmtë. Ky qark strehon gjithashtu 18 nga 37 specjet e
zvarranikëve të Shqipërisë, dhe 10 nga 15 specje të amfibëve të vendit.
Para vitit 1990, gjuetia ishte rreptësisht e kontrolluar dhe e rrallë. Vetëm
personat që i përkisnin shoqatës shtetërore të gjahut ishin të lejuar të mbanin
armë. Pas vitin 1990, gjuetia ilegale ka qenë plotësisht e pakontrolluar, duke
pakësuar dhjetë herë numrin e kafshëve të egra.
Pjesa e dyte
Natyra si mundesi per
turizmin dhe ekonomine e banoreve.
Burimet e rajonit tonë plotësojnë kushtet për
zhvillimin e të gjitha formave të turizmit të gjelbër si:
Zhvillimi i turizmit alpin;
_
Zhvillimi i turizmit lumor sportive;
_
Zhvillimi i turizmit eksplorues.
Terreni
malor i Qarkut të Gjirokastrës dhe sidomos i kanioneve të malit të Nemëçkes mbi
fshatin Kaludh nga ana e Përmetit, e kanioneve të luginës së Bençës, krijojnë
mundësira jo vetëm për turizmin alpin, por edhe të mundësive të organizimit të
kampionateve të alpinizmit. Sistemi specific i lumit të Vjosës me investime jo
shumë të mëdha krijon mundësi të plota për zhvillimin e turizmit lumor sportiv.
Shpellat e shumta me stalagmite dhe stalaktite në Progonat dhe Nivicë të
Kurveleshit, shumica të paeksploruara krijojnë mundësinë e organizimit të
turizmit eksplorus. Zhvillimin
eturizmit të gjelbër e stimulojnë edhe ekzistenca e një sërë monumentesh
natyrorë, që natyra ia ka falur Qarkut të Gjirokastrës si: Pejsazhi
turistik i Ujit të Ftohtë të Tepelenës, Pejsazhi turistik i liqenit artificial
të Viroit; Parku natyror kombëtar i Hotovës në rrethin e Përmetit; Pylli me
bredha i Sotirës dhe peisazhi turistik i këtij fshati. Po kështu fusha e
Çajupit, Llufa e Nivicës në Kurvelesh dhe ujrat termale të Bënjës në rrethin
ePërmetit, për aftësitë e mëdha kurative që ato mbartin mund të bëhen vatra të
rëndësishme për tërheqjen e turistëve. Dy lumenjtë kryesorë që përshkojnë
qarkun, ai i Drinos dhe Vjosës krijojnë përveç resurseve ekonomike në drejtim
të shfrytëzimit të energjisë së ujrave të tyre e kultivimit të peshkut edhe
mundësi për zona plazhistike që në njëfarë mase shfrytëzohen që tani. Të
gjykuara nga këndvështrimi i përdorimit të tyre për qëllime turistike ato përbëjnë
një burim të konsiderueshëm të ardhurash ekonomike për rajonin. Për këtë arsye
dhe derisa të krijohet infrastruktura e nevojshme për zhvillimin e turizmit në
zonë, detyrë imediate është evidentimi dhe ruajtja e tyre.
Pjesa e trete
Sfida e moratoriumeve
Në shkurt të
vitit 2016 hyri në fuqi një moratorium 10-vjeçar i
pyjeve, i cili nuk lejon më veprimtari të shfrytëzimit të
lëndës drusore në fondin pyjor publik dhe privat si dhe
ndalon eksportin e lëndës së drurit të papërpunuar, lëndës së ndërtimit,
drurëve të zjarrit si dhe qymyrit të drurit. Moratoriumi verdhi në një kohë kur pjesa më e madhe e
pyjeve i kaluan njësive të qeverisjes
vendore te cilat janë krejtësisht të papërgatitura të menaxhojnë këtë
sektor dhe problematikat komplekse të tij. Strukturat e reja që u
miratuan nga Bashkitë e reja janë tejet
të cunguara në raport me nevojat e këtij shërbimi, i numërojnë me gishta
specialistët e pyjeve dhe pjesa dërrmuese e specialisteve janë jashtë profilit.
Krahas burimeve njerëzore një problem kompleks mbartet me bazën dokumentare e
cila është ende e “dyllosur’ në godinat e Shërbimeve Pyjore kur duhet t`i
kishte kaluar bashkive.
Pyjet jane ne
veshtiresi te medha tha gjaje nje takimi me koleget kristo kauri nje inxhinier
i vjeter pyjesh.
Ndersa Kleanthi
Mandi ,një inxhinier i vjetër i pyjeve ka bërë një përllogaritje të numrit të
specialisëtve që duhet të ketë në Qarkun e Gjirokastrës bazuar në Ligjin e ri
për pyjet. Ky Ligji i përcakton kriteret teknike për rekrutimin e nëpunësve, në
funksion të sipërfaqes. Kështu një nëpunës për 750 – 1000 ha për pyjet e
lartë; një nëpunës për 1500 – 2500 ha për pyjet e ulët dhe shkurret dhe një
nëpunës për 4000 – 6000 ha, për kullota dhe livadhet. Sipas zotit Mandi në
Qarkun e Gjirokastrës që përfshin 265 fshatra me 159,500 banorë nevojiten
për rreth 161.013 ha pyje plot 49 specialistë.Bashkia e Gjirokastrës dhe
Dropullit do të duhet të kenë mbi bazë të sipërfaqeve pyjore nga 8
specialistë, ndërsa Bashkia e Tepelenës do të duhet të ketë 11 specialistë.
Zoti mandi thotë se moratoriumet po
monitorohen në disa zona fale bashkepunimit te shoqerise civile.
Ndersa kole
malaj iShoqata Kombëtare e
Specialistëve të Pyjeve thote
se dy moratoriumet ai i pyjeve dhe gjuetise paraqesin nje fare kapitullimi para
mireadministrimtit te ketyre pasurive.. Raif Poda qe merreth prej gati 15 vitesh me sigurimin e
druve te zjarrit thote se furnizimi banoreve behet gjithnje e me i veshtire. Ai
thote se rreth 80% e banoreve ne zonat rurale ngrohen me dru zjarri dhe per cdo
familje duhen rreth 10 meter kub dru zjarri
ku per nje prej tyre kushton rreth 4 mije leke.
Disa programe
po mbeshtesin zbatimin e moratoriumeve dhe qeverisjen vendore . Janaq
Male, Drejtor Egzekutiv, Organizata Ndërkombëtare CNVP, Shqipëri thote se eshte
mjaft i rendesishem bashkerendimi aktiviteteve per zbatimin me sukes te
moratoriumeve.
Kreytari i
shoqates e gjuetareve Stefan Qurku thote se ne qarkun e Gjriokastres zbatimi i ketij
moratoriumi ka deshtuar.
Disa dukuri
shoqeruan hryjen ne fuqi te moratoriumit ne Luginen e Drinos ku u pane me shume lloje zogjsh dhe
sidomos koloni te skifterit ketarverdhe por edhe nje cift lejlekesh qe ngriten folene
e tyre pas disa vitesh mungese.
Vezhguesi i zogjeve Mirian Topi thote se keto
dukuri menritojne vemendje me te madhe per mbrojtjen e disa specieve ne rrezik.
Pjesa e katert
Zjarret ne pyje me deme te medha -nje sfide e re
Repartet e shuarjes së zjarreve përballuan në Shqipëri një situatë jo të zakontë prej renei se
zjarreve. Vetëm në Qarkun e
Gjirokastrës janë shënuar rreth 100 vatra zjarri ku në mjaft zona janë rrezikuar shtëpi të banuara dhe
janë djegur mbi 600 ha pyje, kullota dhe shkurre. Vetëm dy persona nga rreth 30
të shoqëruar janë arrestuar nga policia, ndërsa pjesa më e madhe e zjarreve
vlerësohen si të qëllimshëm. Ajo që e bën më të vështirë situatën në terren është mungesa e mjeteve zjarrfikëse.
Autoritetet përdorën elikopterë dhe kërkuan ndimën edhe nga Greqia për
rreth 50 vatra zjarri që janë shënuar tre javët e fundit në këtë qark.Strukturat shtetërore shqiptare janë
vënë në kritika për menaxhimin e zjarreve ndërsa
qeveritë gjatë këtyre viteve gjithnjë e më shumë po akuzohen se nuk po i kushtojnë
rëndësi investimeve prioritare në sektorë
të rëndësishëm të mbrojtjes civile nga zjarret dhe përmbytjet."Veprojmë në terren ndaj zjarreve me disa makina shumë të
vjetra të viteve 70 - të, të shekullit të kaluar", tha në një takim Shefi i Repartit të
Emergjencave në Gjirokastër Kujtim
Bizhga. Edhe Nënprefekti i Tepelenës Avni Lalaj tha se i vetmi automjet
zjarrfikës në këtë rreth i
përket viteve shtatëdhjetë ndërkohë që pak javë më parë kurora e gjelbërt e
qytetit dhe ekonomi drufrutore të banorëve u shkrumbuan.
Mosndëshikimi për zjarret nxit djegiet e qëllimshme
Specialistët
e pyjeve flasin me shqetësim për nivelet e ulta të ndëshkimeve nga organet e
drejtësisë të cilat kanë nxitur zjarrvëniet e qëllimshme. Në Shqipëri ka një
“traditë të keqe “të barinjve që djegin kullotat me pretendimin për
ripërtëritjen e tyre me shirat e parë të vjeshtës. Në mjaft raste këto zjarre
të qëllimshme dalin jashtë kontrollit dhe nga sipërfaqet kullosore prekin
sipërfaqe të mëdha pyjore. Barinjtë shihen si zjarrëvënësit kryesorë dhë
ndonëse shërbimet pyjore marrin prej tyre deklarata të përvitshme për
mospërsëritje kontratash në raste zjarresh në sipërfaqet që ata kanë me qera,
asnjë prej tyre nuk penalizohet edhe nga ana administrative. Sipas Raporteve të
Emergjencave Civile rreth 30 % e zjarreve në Shqipëri ndodhin në pyje duke
sjellë dëmtime të sipërfaqeve që kanë pasur pasoja edhe nga prerjet e
paligjshme. Kryetari i organizatës jo qeveritare Federata e Pyjeve në
Gjirokastër Kleanthi Mandi tha se masat ligjore duhet të jenë më të ashpra.
Sipas inxhinierit pyjor dëmi ekonomik nga zjarret është kolosal për pyjet të
cilat kanë pësuar vitet e fundit pasoja të mëdha nga prerjet e pakontrolluara
dhe keqmenaxhimi. Vetëm në qytetin e Tepelenës zjarri dogji rreth 17 ha të kurorës
së gjelbër duke dëmtuar edhe pisha shumëvjeçare, dhjetëra pemë ulliri, ekonomi
të bletëve dhe pasuri të tjera të qytetarëve. Ndërsa dëmi vetëm nga kjo vatër
zjarri llogaritet në miliona euro ende po hetohet mbi personat përgjegjës dhe
nuk ka asnje te arrestuar. Drejtoi i Institutit te Natyres Nihat Dragoti thote se menaxhimi i
zjarreve kerkon bashkerendimin e shume aktoreve.
Ndersa
inxhineiri i pyjeve i Shoqatës Kombëtare të Parqeve të Shqipërisë,
Abdul Çuçaj thote se zjarret e qellimshme duhen frenuar duke rritur ndeshkimet.
Pjesa e peste
Krimi mjedisor mbetet pak i ndëshkuar në Shqipëri
Në 2016 u shënuan 16 procedime për zjarret, por
vetëm një i dënuar
Shkatërrimi
apo dëmtimi me dashje i pronës me zjarr dënohet me gjobë ose me burgim gjer në
pesë vjet, sipas Kodit Penal në Shqipëri. Ndërkohë nëse nga vepra penale janë
shkaktuar pasoja të rënda materiale, dënohet me burgim gjer në dhjetë vjet. Por
dënimet për
zjarrvëniet në Shqipëri numërohen me gishta, ndonëse vendi, sidomos në sezonin
e verës, përfshihet nga qindra zjarre që në pjesën dërmuese janë të qëllimshme
dhe më dëme të mëdha materiale. Vetëm në Qarkun e Gjirokastrës në harkun e gati
një muaji janë shënuar këtë vit mbi 30 zjarre, ndërsa këto ditë në Shqipëri
shënohen 10-20 vatra zjarri çdo ditë. Të dhënat e Prokurorisë së
Përgjithshme flasin se gjatë vitit 2016 në shkallë vendi u regjistruan 16
procedime penale ne katër persona të pandehur. Por sipas Raportit të Prokurorit
të Përgjithshëm të vitit 2016 vetëm një çështje iu dërgua gjykatës dhe vetëm
një person rezultoi i dënuar. Numri i procedimeve ra krahasuar me vitin 2015
kur u shënuan 27 raste për zjarrvënie të qëllimshme, por nga të cilat nuk u
dërgua asnjë në gjykatë dhe nuk pati asnjë person të dënuar.
No comments:
New comments are not allowed.